تعیین قدرت بانک‌ها توسط روندهای پرداخت

۱- پرداخت توسط تلفن همراه
اگرچه پرداخت از طریق موبایل یک روش مرسوم از ۵ سال گذشته است ولی در واقع این روش جزء روش‌های برترِ پرداخت مالی محسوب نمی‌شود(هر چند گوشی‌های هوشمند را به دلایلی خاص‌تر می‌توان در لیست برترین‌های ۲۰۱۶ قرار داد). این در حالی است که پرداخت موبایلی همواره از گزینه‌های جذاب و یکی از مزایای مورد تائید کاربران بی‌شمار آن بوده است؛ سال ۲۰۱۶ برای ارائه‌دهندگان برنامه پرداخت موبایلی، سالِ خودنمایی و تنظیم یک تعریف مشخص از این گزینه است. آن‌گونه که از خبرها استنباط می‌شود شرکت «اَپل» عزم خود را برای جهشی عظیم در اروپا در سال ۲۰۱۶ جزم کرده است؛ رویدادی که ممکن است باعث تحول یا هرج‌ومرج در دنیای پرداخت‌ها شود. حال آن‌که ایجاد یک روش پرداخت مالیِ جدید و مستقل، یک شبه میسر نیست اما این برنامه اَپل می‌تواند برای رقیب اصلی خود در این زمینه، یعنی «گوگل» انگیزه‌ای ایجاد کند تا برای قرار گرفتن در جایگاه‌های بالاتر، دست به اقدامات و ترفندهای لازم بزند.

پرداخت توسط تلفن همراه تماماً وابسته به گوشی‌های هوشمند نیست بلکه ابزارهایی از قبیل ساعت‌های هوشمند، دستبندها و حلقه‌ها نیز به‌عنوان گزینه‌هایی برای پرداخت، تجهیز خواهند شد.

۲- مدل NCF
شکل دیگر پرداخت که در میان روش‌های پرداخت در سال‌های اخیر به‌کار می‌رود روش ارتباط فیلد نزدیک (NFC) است. روشی که ارتباط بسیار نزدیکی با روش پرداخت موبایلی دارد اما NFC فراتر از پرداخت با موبایل و گوشی‌های هوشمند است. این مدل شامل بسیاری از کارت‌های اعتباری و نقدی می‌شود که تراشه NFC را دارند.

در این مدل، افزایش سرعت پردازش POS و فراهم آوردن مقادیر کمتر، بدون نیاز به PIN یا امضا، به سرعت و به راحتی صورت می‌پذیرد. درحالی‌که در دیگر روش‌های پرداخت POS، کدهایی نظیر QR وجود دارد. ما پیش‌بینی می‌کنیم که روش پرداخت NCF در رده‌های بالای لیست برترین‌های ۲۰۱۶ قرار خواهد گرفت.

کارفرمایان و تُجار با یک مرور کلی باید از گزینه‌هایPOS  فعلی مطمئن شوند و در صورت نیاز، سیستم‌های خود را به آخرین فناوری‌ها ارتقا دهند.

۳- امنیت
بی تردید «امنیت» یک عنصر ضروری برای هر کدام از روش‌های پرداخت است. صنعتِ پرداخت در سال ۲۰۱۶ دو شاخه «کُد سازی» و «احراز هویت بیومتریک» را به‌صورت جدی مورد تمرکز قرار خواهد داد.

کد سازی روشی است که شدیداً در تأمین امنیت اطلاعات کارت‌های اعتباری مورد توجه است که در آن، به‌جای استفاده از جزییات واقعی اطلاعات کارت اعتباری، تکه‌های اطلاعات به‌صورت کُد و رمز ذخیره می‌گردد. اطلاعات اصلی به شکلی مطمئن روی سرور برنامه کدسازی ذخیره شده و در طول فرایند پرداخت، فقط کدها مورد استفاده قرار می‌گیرند به‌طوری‌که اگر به سرقت بروند هیچ آسیبی به اطلاعات کارت وارد نمی‌شود. تنها مانعی که در حال حاضر وجود دارد فقدان گسترده استانداردهای کدسازی است. در عوض روش‌های مختلفی وجود دارد که باعث می‌شود این تکنولوژی امنیتی -که هنوز در مراحل ابتدایی است- بتواند در سال ۲۰۱۶ یک تغییر و تحول بزرگ را در بازار ایجاد کند.

در میان شیوه‌های احراز هویت در صنعت پرداخت، چندین ابتکار جدید در سال ۲۰۱۶ وجود دارد. نسخه‌های فعلی این روش‌ها شامل پین کُد و اثر انگشت هستند. این روش‌‌ها همگی یک وجه مشترک دارند: امکان گسترش و افزایش استفاده روزافزون از مدل احراز هویتِ دو مرحله‌ای.

روش‌های کاربرپسند از جمله روش‌های بیومتریک؛ مثل تشخیص صدا، تشخیص ضربه به کلید، اسکن رگ انگشت و تشخیص نبض به‌طور فزاینده‌ای در حال برجسته شدن هستند که هدف از این روند، افزایش امنیت و سادگی به‌طور هم‌زمان است.

۴- تجارت الکترونیک بین‌المللی
شرکت‌های تجارت الکترونیکی بین‌المللی که به دنبال موفقیت در بازارهای مرتبط بودند، مدیریت آن را بدون یک استراتژی بین‌المللی، بسیار مشکل یافتند. کمپانی‌هایی که هم‌اکنون وارد بازارهای چندگانه می‌شوند، احتمالاً در آینده، بازار خود را به قاره‌های دیگر گسترش خواهند داد.

گسترش فعالیت‌های تجارت الکترونیکی معمولاً موضوعی فراتر از ترجمه وب‌سایت و استقرار مؤثر تدارکات است. در عوض ارائه انواع پرداخت به‌صورت محلی به همان اندازه مهم است. آسیا، اروپای شرقی و آمریکای لاتین جذاب‌ترین بازارها برای خرده‌فروش‌های آنلاین اروپا هستند. این در حالی است که روند نفوذ کارت‌های اعتباری در آنجا رو به کاهش است و این حتی برای کمپانی‌ها در راستای شناخت راه‌های جایگزین در انواع روش‌های پرداخت و ارائه به مخاطبان ویژه بازار بسیار حائز اهمیت خواهد بود.

کارفرمایان و تُجار به همراه همکاران و شرکایی مانند ارائه‌دهندگان سرویس‌های پرداخت، باید بازارها و به‌ویژه استراتژی‌های بین‌المللی را موردبررسی قرار داده و مدل‌های نو را شبیه‌سازی کنند.

۵- پرداخت در زمان واقعی (پرداخت از طریق مسنجر)
بانک مرکزی اروپا  (ECB) پرداخت توسط مسنجر را در آینده‌ای نزدیک، بسیار رو به رشد می‌داند. بااین‌حال زیرساخت‌های مدل پرداخت توسط مسنجر در سطوح پایینی قرار دارد و ممکن است تکامل آن چند سال طول بکشد. از سوی دیگر، در این سطح برای توسعه مدل از برنامه، باید راه‌حل‌های بسیار سریعی نظیر ارائه گارانتی پرداخت در سریع‌ترین زمان، استفاده گردد. به‌هرحال مهم‌ترین موضوعی که وجود دارد تضمین واقعی بودن و سریع بودن زمان انتقال پول در معامله است. به‌خصوص در حوزه محصولات دیجیتال که در آن، سرعت انتقال پول و همچنین تحویل اکسپرس و به‌موقع کالا به مشتریان، بسیار حائز اهمیت است، به‌طوری‌که ارسال و حمل محصولات، بلافاصله با ثبت درخواست پرداخت صورت می‌گیرد. مدل پرداخت توسط مسنجر روندی است که تا مدت‌های زیادی با ما خواهد ماند.

۶- فناوری بلاکچین
فن‌آوری بلاکچین که بر مبنای شبکه «بیت کوین» تنظیم شده است در سال ۲۰۱۶ هیاهویی به پا خواهد کرد. بلاکچین یک پایگاه اطلاعاتی است که در آن، تمام معاملات بیت کوین ثبت شده است. این ذخیره‌سازی شامل یک رشته طولانی از اطلاعات بخش‌بندی شده می‌شود که در آن‌ها، یک یا چند تراکنش صورت گرفته و رمزگذاری شده، و سپس به شیوه‌ای غیرقابل دست‌کاری ذخیره شده‌اند. یکی از ویژگی‌های مثبت این مدل آن است که معاملات، هم ارزان و هم سریع (هرچند نه در کمترین زمان ممکن) صورت می‌پذیرد. ضمن آن‌که هم‌اکنون این تکنولوژی در حال تحقیق و توسعه بر روی ایده‌هایی جدید برای افزودن قابلیت‌های جدید است. بااین‌حال، در حال حاضر یک مساله کاملاً روشن است: در هر معامله‌ای که نیاز به حضور یک شخص ثالث مورد اعتماد باشد بلاکچین گزینه خوبی است چراکه در این مدل، امکانی وجود دارد که به جای شخص ثالث معتمد، یک جایگزین مقرون‌به‌صرفه و کارآمد مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال در قراردادهای هوشمند، که طی آن، کامپیوتر (به جای وکلا) قرارداد را تنظیم می‌کند، شرایط پرداخت در زمان واقعی، و اجرای مقررات خاص را به‌طور خودکار انجام می‌دهد.

۷- حساب الکترونیکی
با توجه به کاهش برخی خدمات بانک‌ها، حساب‌های چندگانه هم‌زمان موردنیاز می‌شود. بنابراین باید منتظر بود تا در سال ۲۰۱۶ حساب الکترونیکی، این مساله را پوشش دهد. مزیت فوق‌العاده این حساب‌ها در ایجاد و استفاده آسان و دور از بروکراسی بانکی است. برای مثال، این حساب‌ها به راحتی در دسترس اقشار مختلف، نظیر پناهندگانی که از خدمات بانکی محروم بوده‌اند قرار می‌گیرد. از دیگر مزیت‌های این مدل، عدم لزوم وارد کردن اطلاعات پیشرفته، حذف واسطه‌ها و دیگر ویژگی‌های پیشرفته است. علاوه بر این، در حال حاضر برخی از خدمات پرداخت در مدل پرداخت توسط مسنجر که در بالا توضیح داده شد هنوز در دسترس حساب‌های بانکی نیست.

 ۸- اصلاح مقررات
اجرای «دستورالعمل خدمات پرداخت(PSD)»  از سال ۲۰۰۷ آغاز شد که هنوز هم در حال اجرا است. این دستورالعمل، درواقع ملزومات و مقررات خدمات پرداخت در بازار اتحادیه اروپا را تعیین و تعریف می‌کند. یکی از تأکیدات مهم این دستورالعمل، پرداخت با فاصله حداکثر یک روز پس از ثبت دستور پرداخت است. مدتی بعد از اجرای این دستورالعمل، پس از یک دوره مذاکرات فشرده دو ساله، اتحادیه اروپا در نهایت با نسخه دوم و اصلاح‌شده دستورالعمل خدمات پرداخت (PSD2)  موافقت کرد. یکی از مهم‌ترین اولویت‌های نسخه دوم، با محوریت تقویت نیازمندی‌های امنیتی در پرداخت آنلاین است که بر مبنای بهبود سیستم احراز هویت مشتری به‌منظور پیشگیری و مبارزه با تقلب و تخلف شکل گرفته است.

PSD2 همچنین چارچوبی قانونی برای تحریک رقابت در بازار فراهم می‌آورد. این چارچوب با ورود به بازار، به ارائه‌دهندگانِ جدید سرویس‌های پرداخت، این اجازه را می‌دهد که دست به توسعه روش‌های پرداخت نوآورانه، از جمله پرداخت موبایلی و پرداخت اینترنتی بزنند.

البته مقامات بانکی اروپا (EBA) در نظر دارند دستورالعملی دقیق‌تر با استانداردهای نظارتی بیشتری را برای صنایع مختلف تهیه و تدوین کنند. اگرچه حفظ و اجرای این دستورالعمل در قوانین ملی کشورهای عضو اتحادیه اروپا بیشتر از دو سال زمان می‌برد، انجام این کار به آن‌ها امکان می‌دهد تا برای برداشتن گام‌های در خور توجهی در سال‌های ۲۰۱۶- ۲۰۱۷ مهیا شوند.
 

۹- کاهش هزینه مبادلات
هزینه مبادلات چندجانبه (MIFS) مبلغی است که توسط کارفرمایان، به صادرکنندگان مجوزها بابت مشارکت آن‌ها در صدور مجوز، باز کردن مراحل کار و پردازش معاملات با کارت‌های اعتباری می‌پردازند. این‌گونه هزینه‌ها معمولاً بر عهده کارفرمایان -که در اینجا، مشتری سرویس پرداخت تلقی می‌شوند- بر عهده دارند. کارفرما برای دریافت مجوز پرداخت و انجام معاملات توسط کارت‌های اعتباری ناچار است پس از هزینه‌های متعدد، از جمله پرداخت هزینه طرح به شبکه کارت اعتباری(ویزا، مسترکارت و غیره) هزینه مبادلات چندجانبه بین‌بانکی به ارائه‌دهندگان کارت اعتباری (معمولاً بانک خریدار) را نیز پرداخت کند.

پیش‌بینی می‌شود مقررات جدید که از پایان سال دو هزار و پانزده به اجرا در آمده است، موجب کاهش هزینه‌های کارفرمایان و تُجار گردیده و نهایتاً تا پایان سال ۲۰۱۶ منجر به کاهش تمام هزینه‌ها شود.

۱۰- پایان دوران پرداخت نقدی
آیا این پایان دوران پرداخت پول نقد است؟ شما اگر به مباحث رایج اقتصادی در دنیا و تحولات پرشتاب کشورهای اروپایی بنگرید می‌توانید چنین فکری بکنید. برای مثال در کشور سوئد، در حال حاضر هیچ ایستگاه اتوبوسی پول نقد قبول نمی‌کند. در واقع روش‌های قابل قبول پرداخت در این کشور عبارتند از کارت مشتری، کارت اعتباری و پرداخت از طریق اپلیکیشن مخصوص تلفن همراه. در این کشور حتی نانوایی‌ها هم به‌طور سنتی و پرداخت نقدی کار نمی‌کنند. به همین منظور در اغلب این نانوایی‌ها تابلوهایی با صفحه‌نمایش هوشمند نصب شده که فهرستی از روش‌های پرداخت را -منهای پرداخت نقدی- در اختیار مشتریان می‌گذارد (حتی برای پرداخت کمترین مبالغ). در دانمارک هم همین روند در جریان است. دولت هم‌اکنون در حال اتخاذ تصمیمات و بحث در این رابطه است که آیا برای خرده‌فروشان کوچک، نپذیرفتن پول نقد را به‌عنوان یک روش پرداخت الزامی‌کند یا خیر؟

پرداخت نقدی از راه دور شیوه مطلوبی است اما در میان اقتصاددانان هنوز به‌عنوان یک تئوری تلقی می‌شود. برای مثال هم‌اکنون در آلمان حدود ۸۰ درصد از فروش خرده‌فروشی هنوز هم به‌صورت نقدی انجام می‌گیرد. بااین‌حال به نظر می‌رسد درآمدهای حاصل از فروش نقدی تا پایان سال ۲۰۱۶ با افت ۵۳ درصدی روبرو خواهد شد. روش پرداخت توسط وجه نقد در حال عقب‌نشینی است و از آن‌طرف، روش‌های جایگزین مدام در حال تکثر و پیشرفت هستند. ازجمله ابزارهای پرداخت که هم‌اکنون در دسترس عموم مردم قرار دارد مانند کارت‌های اعتباری و نقدی، نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌ها، پوشیدنی‌های هوشمند و... .

با این حال هنوز از استفاده از وجه نقد در میان روش‌های پرداخت، بسیار رایج‌تر از دیگر روش‌هاست. بنابراین ترس از پایان دوران پرداخت نقدی در آلمان، فعلاً بی‌دلیل است.