۲۱ استان کشور روی هم تنها ۲۴ درصد کل تراکنش‌ها را به خود اختصاص داده اند و استان‌های کم تراکنش و کم سهم در کل تراکنش‌ها شامل استان‌های ایلام، خراسان شمالی، کهکیلویه و بویراحمد، لرستان، کردستان، سمنان، زنجان، اردبیل، یزد، همدان، مرکزی، سیستان و بلوچستان، قزوین، قم، کرمانشاه، گلستان، و... هر یک بین ۴ دهم درصد تا ۱٫۶ درصد تراکنش‌ها را به خود اختصاص داده اند و از این جهت نشان دهنده رشد کم بانکداری الکترونیک در مبادلات این استان‌ها است.
سهم ۲۴ درصدی ۲۱ استان از کل تراکنش‌های بانکی.همچنان پایانه‌های فروش سهم ۷۷ درصدی از کل تراکنش‌ها داشته اند و بعد از آن تلفن همراه با سهم ۱۶٫۵ درصدی در رتبه دوم قرار دارد و اینترنت با سهم ۶٫۶ درصدی از کل تراکنش‌ها در رتبه سوم قرار دارد.
۲۱ استان کشور روی هم تنها ۲۴ درصد کل تراکنش‌ها را به خود اختصاص داده اند و استان‌های کم تراکنش و کم سهم در کل تراکنش‌ها شامل استان‌های ایلام، خراسان شمالی، کهکیلویه و بویراحمد، لرستان، کردستان، سمنان، زنجان، اردبیل، یزد، همدان، مرکزی، سیستان و بلوچستان، قزوین، قم، کرمانشاه، گلستان، و... هر یک بین ۴ دهم درصد تا ۱٫۶ درصد تراکنش‌ها را به خود اختصاص داده اند و از این جهت نشان دهنده رشد کم بانکداری الکترونیک در مبادلات این استان‌ها است.
۱۱ استان اول کشور از ۱٫۷ درصد تا ۴۲ درصد کل تراکنش‌های بانکی را به خود اختصاص داده اند. و ۱۰ استان اول کشور روی هم ۷۴ درصد کل تراکنش‌های کشور را به خود اختصاص داده اند.
استان‌ها نیز با رقم ۳۰۶۵۴هزار میلیارد تومان سهم ۶۱٫۵درصدی از مبلغ تراکنش پایانه‌های شعب داشته‌اند و با رقم ۱۵٫۱۵میلیون تراکنش سهم ۶۳٫۴ درصدی از کل تعداد تراکنش پایانه شعب را به خود اختصاص داده‌اند.
تعداد تراکنش‌های بانکی در کشور در دوازده ماه سال ۱۳۹۴ به رقم نزدیک به ۱۰ هزار میلیون تراکنش رسید و با ثبت ۹۹۸۰ میلیون تراکنش سهم قابل توجهی در مبادلات بانکی و گردش پول بانک‌ها و بازار را به خود اختصاص داده است.
بررسی سهم ابزارهای بانکی از جمله پایانه‌های فروش، تلفن همراه و اینترنت نشان می دهد که همچنان پایانه‌های فروش سهم ۷۷ درصدی از کل تراکنش‌ها داشته اند و بعد از آن تلفن همراه با سهم ۱۶٫۵ درصدی در رتبه دوم قرار دارد و اینترنت با سهم ۶٫۶ درصدی از کل تراکنش‌ها در رتبه سوم قرار دارد.
بررسی تعداد تراکنش‌ها در کشور به تفکیک استان‌های کشور نشان می دهد که تهران با ۴۲ درصد تراکنش‌ها در رتبه اول قرار داشته و بعد از آن اصفهان با ۶ درصد کل تراکنش‌ها، و استان فارس با ۵.۳ درصد در رتبه‌های دوم و سوم قرار داشته اند.
همچنین استان‌های خوزستان ۳٫۸ درصد، البرز با ۳٫۷ درصد، کرمان با ۳٫۳ درصد، مازندران و هرمزگان با ۲٫۷ درصد در رتبه‌های چهارم تا هشتم قرار داشته اند.
از سوی دیگر، آذربایجان شرقی با ۲٫۴ درصد تراکنش‌ها و آذربایجان غربی و گیلان با ۱٫۷ درصد کل تراکنش‌ها در رتبه‌های ۹ تا ۱۱ قرار داشته اند.
به عبارت دیگر، ۱۱ استان اول کشور از ۱٫۷ درصد تا ۴۲ درصد کل تراکنش‌های بانکی را به خود اختصاص داده اند. و ۱۰ استان اول کشور روی هم ۷۴ درصد کل تراکنش‌های کشور را به خود اختصاص داده اند.
۲۱ استان روی هم ۲۴ درصد تراکنش داشته اند
براین اساس روشن است که ۲۱ استان کشور روی هم تنها ۲۴ درصد کل تراکنش‌ها را به خود اختصاص داده اند و استان‌های کم تراکنش و کم سهم در کل تراکنش‌ها شامل استان‌های ایلام، خراسان شمالی، کهکیلویه و بویراحمد، لرستان، کردستان، سمنان، زنجان، اردبیل، یزد، همدان، مرکزی، سیستان و بلوچستان، قزوین، قم، کرمانشاه، گلستان، و... هر یک بین ۴ دهم درصد تا ۱٫۶ درصد تراکنش‌ها را به خود اختصاص داده اند و از این جهت نشان دهنده رشد کم بانکداری الکترونیک در مبادلات این استان‌ها است.
سهم ۵۸ درصدی استان‌ها از تراکنش خودپردازها
تعداد خودپرداز بانک‌ها و موسسات اعتباری و فروشگاه‌ها به ۴۳۷۱۲دستگاه رسیده و این تعداد خودپرداز در بهمن ۹۴ بیش از ۴۲۴میلیون تراکنش به مبلغ ۱۱۵هزار و ۹۷۳میلیارد تومان داشته‌اند.
تهران با ۱۴۹میلیون تراکنش سهم ۳۵درصدی از کل تعداد تراکنش‌ها داشته و مبلغ تراکنش خودپردازها در تهران نیز ۴۸هزار و ۱۰۰میلیارد تومان معادل ۴۱٫۵درصد کل مبلغ تراکنش خودپردازهای کشور بوده است.
تعداد تراکنش‌های استان‌ها نیز ۲۷۵میلیون با سهم ۶۵درصدی بوده و استان‌های کشور نیز با رقم ۶۷ هزار و ۸۷۲ میلیارد تومان سهم ۵۸٫۵ درصدی از کل مبلغ تراکنش خودپردازهای کشور داشته‌اند.
براین اساس، متوسط هر تراکنش از دستگاه خودپرداز معادل ۲۷۳هزار تومان بوده است و نشان می‌دهد که اکثر برداشت‌های نقدی معادل ۲۰۰هزار تومان بوده و بخشی از تراکنش‌ها نیز بابت انتقال وجه، قبض، خرید شارژ و... بوده است.
سهم ۶۱ درصدی استان‌ها از تراکنش پایانه‌های شعب
تعداد پایانه‌های شعب نیز به ۷۱۳۰۲ دستگاه رسیده که بیش از ۲۴میلیون تراکنش به مبلغ ۴۹هزار و ۸۴۱ میلیارد تومان داشته است. براین اساس متوسط هر تراکنش از طریق پایانه شعب معادل ۲میلیون و ۷۷ هزار تومان بوده است.
از این میزان تهران با رقم ۱۹۱۸۶میلیارد تومان معادل ۳۸٫۵درصد کل مبلغ تراکنش‌های پایانه شعب کشور را به خود اختصاص داده است. سهم تهران با رقم ۸٫۸میلیون معادل ۳۶٫۶درصد تعداد تراکنش پایانه شعب کشور بوده است.
استان‌ها نیز با رقم ۳۰۶۵۴هزار میلیارد تومان سهم ۶۱٫۵درصدی از مبلغ تراکنش پایانه‌های شعب داشته‌اند و با رقم ۱۵٫۱۵میلیون تراکنش سهم ۶۳٫۴ درصدی از کل تعداد تراکنش پایانه شعب را به خود اختصاص داده‌اند.
سهم ۷۷ درصدی پایانه‌های فروش
تراکنش‌های پایانه‌های فروش همچنان سهم بالاتری از کل تراکنش‌ها را به خود اختصاص داده‌اند و با ۷میلیارد و ۶۷۲ میلیون تراکنش سهم ۷۷درصدی از کل تراکنش‌ها داشته‌اند.
تراکنش‌های پایانه‌های فروش نشان می‌دهد که ۶ میلیارد و ۱۰۲میلیون برای خرید، ۸۳۴میلیون تراکنش برای پرداخت قبض و خرید شارژ و ۷۳۶میلیون تراکنش برای مانده‌گیری از طریق پایانه‌های فروش انجام شده است.
همچنین در استان تهران بیش از ۲۵۱میلیون تراکنش برای قبض و شارژ، ۱۴۴میلیون برای مانده‌گیری و ۱۵۲۷میلیون برای خرید از طریق پایانه‌های فروش انجام شده است. به عبارت دیگر سهم استان تهران از تراکنش‌های پایانه فروش معادل ۲۵درصد بوده است.
بررسی مبلغ تراکنش‌های بانکی و شبکه شاپرک در سال ۹۴ نشان می‌دهد که بیش از ۱۰۳۳هزار میلیارد تومان جابه‌جایی پول از طریق بیش از ۹میلیارد و ۹۸۰میلیون تراکنش انجام شده است. بر این اساس با هر تراکنش شاپرک یا شبکه بانکی به طور متوسط معادل ۱۰۳هزار تومان جابه‌جا شده است.
سهم استان‌های کشور از مبلغ تراکنش‌ها ۶۸۱ هزار میلیارد تومان معادل ۶۶ درصد بوده و سهم تهران با رقم ۳۵۱هزار میلیارد تومان ۳۴درصد بوده است. یعنی تهران به تنهایی یک سوم مبلغ جابه‌جایی پول در کشور را به خود اختصاص داده است. پایانه‌های فروش با رقم ۹۴۵هزار و ۹۳۲میلیارد تومان برای خرید، ۱۷هزار و ۵۳۰ میلیارد تومان برای قبض و شارژ بیشترین سهم را در مبلغ تراکنش‌ها داشته‌اند و ۹۶۳هزار و ۴۶۲میلیارد تومان جابه‌جایی پول انجام داده‌اند که سهم آن از کل مبلغ تراکنش‌ها معادل ۹۳درصد بوده و ۷درصد مابقی سهم اینترنت و موبایل بانک بوده است.
به عبارت دیگر هنوز سهم اینترنت و تلفن همراه در جابه‌جایی پول افزایش نیافته و این دو ابزار هنوز با اقبال مردم مواجه نشده‌اند و مردم همچنان برای پرداخت‌ها و مانده‌گیری به پایانه‌های فروش اتکا دارند. همچنین از طریق پایانه‌های اینترنت نیز برای خرید ۶۰ هزار و ۵۲۷ میلیارد تومان و برای پرداخت قبض و خرید شارژ نیز ۳۵۱۵میلیارد تومان پرداخت شده است. از طریق تلفن همراه و همراه بانک‌ها نیز برای خرید ۳۳میلیارد تومان و برای پرداخت قبض و خرید شارژ نیز ۵۲۴۵ میلیارد تومان پرداخت شده است. این ارقام نشان می‌دهد که پایانه‌های فروش همچنان سهم اصلی را در پرداخت‌ها دارند و پس از آنها پایانه‌های اینترنت در رتبه دوم هستند و سهم اینترنت به تدریج رو به افزایش است.
تراکنش‌های اینترنتی نیز شامل ۴۷۲میلیون برای قبض و شارژ و ۱۹۱میلیون برای خرید بوده است. نکته جالب این است که ۹۹.۸درصد تراکنش‌های پرداخت قبض و خرید شارژ از طریق اینترنت در تهران انجام شده و تنها ۶۰۰ هزار تراکنش قبض و شارژ اینترنتی مربوط به استان‌ها بوده است. همچنین ۱۴۱میلیون تراکنش خرید اینترنتی معادل ۷۴درصد آن در تهران انجام شده است. به عبارت دیگر پدیده تراکنش‌های اینترنتی هنوز در استان‌ها به کار گرفته نشده و به دلیل نبود اطلاع‌رسانی یا تبلیغات بانک‌ها، مردم تمایلی به پرداخت و خرید از طریق اینترنت نشان نداده‌اند و هنوز به پایانه‌های فروش تمایل دارند.
در بخش همراه بانک و تلفن همراه نیز تراکنش‌های پرداخت قبض و خرید شارژ بیش از ۱۳۰۰میلیون بوده که ۱۲۹۶میلیون یعنی بیش از ۹۹٫۷درصد آن در تهران انجام شده و تنها ۴میلیون تراکنش در استان‌ها انجام شده است. برای مانده‌گیری نیز ۲۸۷میلیون تراکنش انجام شده که تماما مرتبط با تهران بوده است. از ۴٫۲میلیون تراکنش خرید نیز تهران با ۳٫۶۶میلیون سهم معادل ۸۷درصدی داشته و استان‌ها نیز ۵۲۰ هزار تراکنش داشته‌اند. بنابراین باید بررسی شود که چرا سهم موبایل و اینترنت در استان‌ها بسیار کم بوده و تنها تهران در استفاده از این دو ابزار الکترونیکی رشد کرده است. تعداد پایانه موبایل یا همراه بانک فعال در اسفند ۹۴ معادل ۱۳۵۵ و تعداد پایانه اینترنت فعال ۱۷۰۱۳ بوده است.
آمار تراکنش در تهران نشان می‌دهد که طی سال ۹۴ و در استان تهران بیش از ۱۶۴۱میلیون تراکنش از طریق موبایل، ۱۹۲۲میلیون از طریق پایانه فروش و ۶۱۲ میلیون تراکنش از طریق اینترنت انجام شده است. یعنی در مجموع ۴۱۷۵میلیون تراکنش در تهران انجام شده است.
این نکته در مقایسه با تراکنش موبایل و اینترنت در استان‌ها نشان می‌دهد که با وجود امکان تراکنش موبایل و اینترنت در شهرستان‌ها، این پدیده عمدتا متعلق به تهران بوده و در تهران به دلیل شلوغی و ترافیک مردم راحت‌تر هستند که از طریق اینترنت و موبایل تراکنش انجام دهند اما در شهرستان‌ها به دلیل جمعیت و خلوتی خیابان‌ها مردم با پایانه فروش راحت هستند و از طریق دستگاه‌های بانک‌ها، مغازه‌ها و... تراکنش انجام می‌دهند.
تعداد کارت‌های اعتباری در کشور نیز معادل یک میلیون و ۶۴۵ هزار عدد اعلام شده که ۴۸۰هزار عدد آن در تهران و یک میلیون و ۱۶۴عدد آن متعلق به استان‌ها بوده است. در نتیجه معادل ۲۹درصد کارت‌های اعتباری در تهران فعال بوده است.
تعداد کارت خرید و هدیه نیز در کشور نزدیک به ۱۲۰میلیون عدد بوده که ۵۵ میلیون آن در تهران و ۶۵ میلیون دیگر در استان‌ها عرضه شده و سهم تهران از کارت‌های هدیه و خرید معادل ۴۶درصد کل کارت‌های هدیه و خرید کشور بوده است.
کارت‌های پول الکترونیک نیز که تعداد اندکی دارند و تازه وارد شبکه بانکی و پرداخت‌های کشور شده است معادل یک میلیون و ۹۶۰هزار عدد بوده که ۳۷۱هزار عدد آن در تهران فعال بوده و سهم تهران ۱۹درصد کل کارت‌های پول الکترونیک بوده است. یک میلیون و ۵۸۸ هزار عدد کارت‌های پول الکترونیک نیز متعلق به استان‌ها بوده است.
بر این اساس می‌توان دریافت که هر ایرانی ۳ کارت برداشت متعلق به سه بانک مختلف را در جیب خود دارد و هر ایرانی برای انجام کسب وکار و مبادلات خود مجبور به باز کردن حساب در ۳ بانک شده است.
در حال حاضر تعداد پایانه‌های همراه بانک به ۱۷۰۰دستگاه در بهمن۹۴ رسیده و تعداد پایانه‌های اینترنت به ۱۶هزار و ۷۶۷عدد افزایش یافته است. اما پایانه‌های فروش همچنان سهم اصلی را در نظام پرداخت‌ها دارند و معادل ۴میلیون و ۴۳۳هزار و ۶۶۶ پایانه فروش در بهمن۹۴ فعال بوده است. در تهران بیش از ۹۹۲هزار و ۷۴۸ پایانه فروش وجود دارد که معادل ۲۲٫۳درصد کل پایانه‌های فروش کشور است. همچنین معادل ۳میلیون و ۴۴۰هزار و ۹۱۸پایانه فروش در استان‌های کشور در بهمن۹۴ فعال بوده‌اند.
در تهران۴۷۶۲ میلیارد تومان از طریق موبایل، ۳۰۹ هزار و ۱۶۴میلیارد تومان از طریق پایانه فروش و ۳۷ هزار و ۳۴۵میلیارد تومان از طریق اینترنت جابه‌جا شده است.
عملکرد شبکه شاپرک نیز نشان می‌دهد که تعداد کل تراکنش‌های سال ۹۴ به ۹میلیارد و ۹۸۰میلیون تراکنش رسیده که ۵ میلیارد و ۸۰۵ میلیون آن در استان‌های کشور انجام شده است.
به عبارت دیگر با توجه به جمعیت ۷۸میلیونی کشور هر ایرانی ۱۲۸تراکنش در طول سال داشته و هر سه روز یک بار یک تراکنش بابت خرید، قبض و شارژ مانده‌گیری داشته است.
سهم تهران با ۴میلیارد و ۱۷۵میلیون تراکنش معادل ۴۲٫۶درصد کل تعداد تراکنش‌های کشور بوده است
تعداد کارت‌های شبکه پرداخت و بانکی کشور در پایان۹۴ به بیش از ۳۵۵میلیون عدد رسید که براین اساس به ازای هر ایرانی به‌طور متوسط ۴٫۵۵عدد کارت وجود دارد که شامل کارت برداشت، کارت اعتباری، کارت خرید و هدیه و پول الکترونیک می‌شود. به عبارت دیگر، هر ایرانی در جیب خود بین ۴ تا ۵کارت برداشت و متصل به حساب بانکی، کارت هدیه، کارت اعتباری یا پول الکترونیک دارد و صنعت پرداخت و ابزارهای الکترونیکی به‌شدت رشد کرده و جایگزین پول نقد، چک و حواله شده است.
